Niet vervolgd

Vooruit. Het thema lag een weekje te wachten. En soms kan een thema dat niet hebben. Woensdag kreeg ik aan de lopende band tweets binnen over moties. Een debat in de Tweede Kamer dat werd gevoerd naar aanleiding van een uitzending van de EO. De strekking van het programma was dat maar bitter weinig daders van kindermishandeling worden veroordeeld.

Dus huiswerk te doen. Vandaag nam ik de moeite de uitzending te bekijken. Door het tumult van afgelopen week was ik niet meer onbevooroordeeld, maar desondanks probeerde ik met een open geest te kijken. Dat viel niet mee, heen en weer geslingerd tussen het rechtsgevoel dat misdaad bestraft moet worden en de wetenschap dat de werkelijkheid veel complexer is.

Nu ik erover nadenk, is dat wat me dwarszit aan de uitzending. De rechtlijnigheid. Er moest een punt worden gezet. De redenering is zodanig opgezet dat deze zichzelf bewijst. Zoiets als 'wij van wc-eend adviseren wc-eend". Een rekensommetje over het percentage plegers dat vervolgd wordt deugt van geen kanten. Het is een eendimensionale weergave van een misstand -want dat is kindermishandeling- die veel verschijningsvormen, oorzaken en mechanismen kent. En ik mis de vraag: waarmee is een kind het meest geholpen?

Akkoord. Die laatste vraag is wellicht een ander thema. Ook journalisten moeten keuzes maken. Maar juist een ernstige zaak als kindermishandeling is er niet mee gediend om zonder oog voor de nuance te behandelen. Alsof het simpelweg gaat om 'boeven vangen'. Dat laat onverlet het geschonden rechtsgevoel van de mensen in de uitzending, dat snap ik heel goed. Ik bagatelliseer de rol van het strafrecht niet. Integendeel. Wie een ander doodt of ernstige schade toebrengt moet daarvoor vervolgd worden. Maar elke zaak staat op zichzelf. En in sommige gevallen is het veel effectiever zijn om het strafrecht als stok achter de deur te gebruiken. Om om plegers te bewegen hulp te aanvaarden.

Hoeft er dan niks te veranderen? Zeker wel. Het aantal mishandelde kinderen is veel te hoog. Opgroeien met geweld, mishandeling, misbruik, verwaarlozing is een recept voor ziekte, trauma en potentieel nieuw geweld. Hulpverlening is in onze versnipperde wereld lang niet altijd effectief, diagnostiek moet verbeteren, de forensische expertise moet vaker worden ingezet om feiten boven water te krijgen en de hulpverleners en justitiële partners moeten ook beter samenwerken. En er is moed nodig, om niet weg te kijken, om vermoedens bespreekbaar te maken, om te staan voor de zaak, soms tegen de stroom in. Zodat kan gebeuren wat kinderen het liefst willen: dat de mishandeling stopt en ze weer veilig kunnen zijn.